استکهلم - د سویدن پادشاهی
استکهلم - د سویدن پادشاهی
استکهلم - د سویدن پادشاهی

یو لنډ نظر پر افغانستان-سویدن اړیکو
د افغانستان او سویدن دیپلماتیک اړیکې
-
Facebook
-
X (Twitter)
د افغانستان او سویدن دیپلماتیک اړیکې
د سویډن او افغانستان ترمنځ دیپلوماتیکې اړیکې له ۸۰ کلونو زیات تاریخ لري. په پیل کې، دغه اړیکې د مسکو له لارې مدیریت کېدې، او وروسته د تهران له لارې ترسره شوې. خو د ۱۹۷۹ کال د شوروي یرغل وروسته، دا اړیکې وځنډول شوې. له ۲۰۰۲ کال راهیسې، د سویډن سفیر د پاکستان له اسلام آباد څخه د افغانستان لپاره اعتبار ترلاسه کړ، چې له دې سره دیپلوماتیک فعالیتونه بېرته پیل شول.
په کابل کې د سویډن سفارت
سویډن په ۲۰۰۸ کال کې په کابل کې خپل سفارت پرانیست. د ۲۰۱۰ څخه تر ۲۰۱۴ پورې، سویډن په مزار شریف کې هم یوه استازولي درلوده، چې د افغانستان په شمال کې موقعیت درلود. د ۲۰۲۱ کال د اګست په میاشت کې، د طالبانو له واکمنېدو وروسته، سویډن خپل سفارت له کابل څخه استکهلم ته انتقال کړ، او بالاخره په ۲۰۲۴ کال کې رسمي ډول وتړل شو.
په استکهلم کې د افغانستان سفارت
افغانستان په ۲۰۱۴ کال کې په استکهلم کې خپل سفارت پرانیست، ترڅو له سویډن سره دیپلوماتیکې او قونسلي اړیکې پیاوړې کړي. د ۲۰۲۱ کال د طالبانو تر واک ته رسېدو وروسته، دغه سفارت د افغانستان د اسلامي جمهوریت د دیپلوماتانو تر مدیریت لاندې پاتې شو، او افغان کډوالو ته یې، په ځانګړې توګه د قونسلي خدمتونو، عرضه ته دوام ورکړ.
لومړنۍ اړیکې (۱۹۴۰ – ۱۹۷۰)
سویډن او افغانستان د ۱۹۴۰ لسیزه کې د مسکو او تهران د سویډني سفارتونو له لارې رسمي دیپلوماتیکې اړیکې ټینګې کړې. د ۱۹۸۰ لسیزې په جریان کې، د سویډن غیر دولتي سازمانونه (NGOs) لکه د افغانستان لپاره د سویډن کمېټه (SCA)، په بېلابېلو برخو کې بشري مرستې پیل کړې. د ۸،۰۰۰ کارکوونکو سره – چې ۹۹٪ یې افغانان دي – SCA د افغانستان له سترو مرستندویه سازمانونو څخه دی. دغه کمېټه سیاسي او مذهبي بې پرې ده، او هدف یې دا دی چې افغانستان ته سوله، ثبات، او د بشري حقونو درناوی راوړي.
د شوروي یرغل او د سویډن بشري مرستې (۱۹۸۰-۱۹۹۰)
د شوروي – افغان جګړې (۱۹۷۹ – ۱۹۸۹) پر مهال، سویډن خپلې دیپلوماتیکې اړیکې وځنډولې او په افغانستان کې یې کوم سیاسي رول ونه لوباوه، خو یې د پام وړ بشري مرستې برابرې کړې. د افغانستان لپاره د سویډن کمېټه په ۱۹۸۰ کال کې جوړه شوه او له نړیوالو تر ټولو لویو غیر دولتي سازمانونو څخه وګرځېده، چې تمرکز یې پر زدهکړو، روغتیا، او کلیوالي پراختیا و. خو په وروستیو کلونو کې، د طالبانو د سختو پالیسو له امله، د دې کمېټې فعالیتونه محدود شوي دي.
د طالبانو وروسته دوره او د سویډن پوځي ښکیلتیا (۲۰۰۱ – ۲۰۲۱)
د طالبانو د رژیم له سقوط وروسته او په ۲۰۰۱ کال کې د افغانستان د اسلامي جمهوریت له تأسیس سره، سویډن د ناټو د نړیوال امنیتي مرستندوی ځواک (ISAF) او د قاطع ملاتړ ماموریت (RSM) په چوکاټ کې ۹،۵۰۰ پوځیان ځای پر ځای کړل، چې زیاتره یې د افغانستان په شمالي سیمو کې مستقر وو. په دې موده کې، سویډن په افغانستان کې د بشري مرستو، دیموکراسۍ ودې، او د ښځو د حقونو ملاتړ ته لومړیتوب ورکړ.
د ۲۰۰۶ څخه تر ۲۰۱۲ پورې، سویډن د مزار شریف د ولایتي بیارغونې ټیم (PRT) مشري کوله، چې څلور شمالي ولایتونه یې تر پوښښ لاندې وو. په ۲۰۱۰ کال کې، سویډن د PRT دننه یو ملکي اداره جوړه کړه، چې د (SCR) په نوم یادیږي، او له ۲۰۱۲ کال وروسته یې د سویډن د هڅو مشري پر غاړه واخیسته. د ۲۰۱۲ څخه تر ۲۰۱۴ پورې، PRT د انتقال د ملاتړ ټیم (TST) ته واوښت، تر څو د امنیتي مسؤلیتونو انتقال افغان چارواکو ته اسانه کړي. سویډن د ۲۰۲۱ کال په می میاشت کې د قاطع ملاتړ ماموریت کې خپله ونډه پای ته ورسوله.
د افغان کډوالو کډه کېدل سویډن ته
د سویډن د سخاوتمندانه پناه غوښتنې سیاست له امله، دا هیواد د افغان کډوالو لپاره یو مهم منزل وګرځېد، په ځانګړې توګه وروسته له ۲۰۱۵ کال، کله چې ګڼ شمېر افغان یتیم ماشومان سویډن ته ولاړل. خو وروسته، سویډن د پناه غوښتنې په سیاستونو کې سختۍ راولې، چې د افغان کډوالو د ایستلو پر سر یې جنجالي بحثونه راوپارول. د ۲۰۲۱ کال وروسته، کله چې طالبان واک ته ورسېدل، سویډن د افغان پناه غوښتونکو شړل بند کړل او د بشري مرستو کچه یې لوړه کړه.
وروستۍ پرمختګونه (۲۰۲۱–۲۰۲۵)
په اګست ۲۰۲۱ کې، کله چې طالبانو کابل ونیوه، سویډن خپل سفارت وتاړه، خو د دې باوجود، سویډني بشري سازمانونو په افغانستان کې خپل فعالیت ته دوام ورکړ، سره له دې چې د طالبانو لخوا محدودیتونه ورسره وو. همدارنګه، په وروستیو کلونو کې، سویډن ایران او پاکستان ته د افغان کډوالو د ملاتړ لپاره مالي مرستې برابرې کړې
د سویدن او افغانستان اړیکو مهم اړخونه:
- بشري مرستې: سویډن د افغانستان له سترو مرسته کوونکو هیوادونو څخه و، چې تمرکز یې پر زدهکړو، روغتیا، او د ښځو د حقونو ملاتړ و.
- کډوال او مهاجر: سویډن د افغان کډوالو یو لوی شمیر مني. د ځینو سرچینو له مخې، له ۷۹،۰۰۰ څخه زیات افغان اتباع په سویډن کې ژوند کوي، چې ډېری یې په بریالیتوب سره په سویډني ټولنه کې مدغم شوي او د اقتصاد، مسلکي برخو، او تعلیم په ډګر کې فعاله ونډه لري.
- پوځي او سولهییز ملاتړ: د ۲۰۰۱ څخه تر ۲۰۲۱ پورې، سویډن د ترهګرۍ او جګړې سره د مبارزې لپاره د ناټو په مشرۍ عملیاتو کې برخه واخیسته، چې موخه یې په افغانستان کې سوله او امنیت و
دا اړیکې د بشري اصولو پر بنسټ د سویډن ژمنتیا او د افغان ولس ملاتړ منعکسوي. سویډن د بشري مرستو ته د لومړیتوب ورکولو او د افغان کډوالو د منلو له لارې، د افغان ولس په ملاتړ او د سیمې د سولې او امنیت په تامین کې مهم رول لوبولی دی.